Opis
Akordeon – dźwiękowy kameleon – znakomicie odnajduje się w każdej konstelacji instrumentalnej. Album ,,Music for Bassoon&Accordion’’ jest przykładem rzadko spotykanego partnerstwa, którego potencjał udowadnia różnorodność stylistyczna zarejestrowanego repertuaru. Dość jeszcze skromna literatura została poszerzona o trzy kompozycje (Zbigniewa Pniewskiego, Jakuba Pawlaka i Bogdana Dowlasza), napisane w latach 2022–2023 dla Mirosława Pachowicza i Elżbiety Rosińskiej.
Tre Dediche (Trzy dedykacje) Ivano Battistona są muzycznymi portretami wirtuozów fagotu, […]. Muzyka poszczególnych części ma w zamyśle kompozytora oddawać charakter przyjaciół. Con moto ma lekki, żartobliwy charakter, nawiązuje do stylu neoklasycznego, Andante ukazuje śpiewność fagotu, zaś Allegro nawiązuje do rytmiki i melodyki tańców bałkańskich.
Kompozycja Zbigniewa Pniewskiego Charmes de baroque (Powaby baroku) jest wyrazem fascynacji muzyką dawną, formami muzyki instrumentalnej jak chaconne, preludium czy fuga, doprowadzonymi w muzyce XVII-XVIII wieku do rozkwitu. Ten zgrabny pastisz nie udaje baroku, ale wchodzi z nim w dialog, świadczący o znakomitym rzemiośle kompozytorskim.
Zodiacus (Opus Horoscopicum) Bogdana Dowlasza jest cyklem 12 miniatur odpowiadających poszczególnym znakom zodiaku. Prolog wprowadza plan harmoniczny całej formy oparty na kole kwintowym. Dwunastu znakom zodiaku odpowiada dwanaście punktów wyjścia dla każdej części, począwszy od Des. Każda miniatura – w założeniu kompozytora – jest muzyczną metaforą zodiakalnych typów człowieka, a wykorzystanie układu kwintowego w zależnościach harmonicznych poszczególnych części, nawiązaniem do typowego dla akordeonu układu basów standardowych.
Na wyraz emocjonalny kompozycji Ad hoc Jakuba Pawlaka wpłynęła nagła śmierć jednego z jego mentorów, dyrygenta Kaia Bumanna. Część I Tristis pełna jest dramatycznych gestów, nagłych zwrotów muzycznej narracji, wielkich kontrastów wyrazowych. Ogniwo środkowe Silentium eksploruje niestandardowe sposoby wydobycia dźwięków, stanowi krótkie interludium do wirtuozowskiej, pełnej energii Toccaty, w której można dopatrzeć się dalekich nawiązań do folkloru bałkańskiego poprzez specyficzne grupowania rytmiczne, żywiołowy charakter czy wykorzystane skale.
Notturno e Umoresca (Nokturn i humoreska) Ivano Battistona są kolejnym przykładem mistrzowskiego wykorzystania możliwości brzmieniowych obu muzycznych protagonistów. Dwie skontrastowane miniatury oparte na dość prostych, acz nieoczywistych pomysłach w partii akordeonu stanowią oryginalne tło dla pełnej wdzięku i humoru partii fagotu.
Thierry Eschaich w cyklu sześciu kompozycji zatytułowanych Ground, przeznaczonych na różne konstelacje instrumentów, eksploruje formę wariacyjną opartą na stałym temacie basowym, której mistrzami byli Henry Purcell i William Byrd.
Pierwszy utwór został napisany w 1997 roku na eufonium i akordeon, ale bywa wykonywany także w wersji z fagotem. Bogactwo kontrapunktycznych pomysłów towarzyszących opartemu na pochodzie chromatycznym w dół tematowi, wykorzystanie rytmów dodanych, mistrzowskie rozplanowanie formy stanowią o unikatowości tego niezwykle wymagającego pod względem wykonawczym dzieła.
Słoweński kompozytor Črt Sojar Voglar w utworze Jeux # 3 prezentuje kolejne pomysły na duet fagotu i akordeonu: gra unisono, przenikanie się instrumentów w dialogach krótkich motywów o wielkiej zmienności rytmicznej obok fragmentów lirycznych z silnie schromatyzowanym, bitonalnym akompaniamentem akordeonu. Fagocista ma do dyspozycji dwie kadencje, w których możliwości instrumentu wykorzystane są do granic – wirtuozowskie przebiegi, multifony, najwyższe dźwięki skali. Tytułowa ,,gra’’ między fagotem a akordeonem jest fascynującą muzyczną przygodą o niepowtarzalnej urodzie dźwiękowej i narracji trzymającej w napięciu od pierwszej do ostatniej nuty.
Elżbieta Rosińska
Z bookletu płyty
