Opis
Gdański kompozytor Krzysztof Olczak znany jest jako artysta o szerokim spektrum działalności, aktywny nie tylko jako twórca, lecz także jako wykonawca-akordeonista oraz jako pedagog. Muzyka elektroakustyczna obecna jest w jego dorobku już od najwcześniejszego okresu twórczości, ewoluując z jednej strony wraz z przemianami stylistyki i postawy twórczej kompozytora, a z drugiej strony – wraz z rozwojem środków technologicznych w zakresie wytwarzania i przetwarzania dźwięku.
Płyta Dreaming stanowi zbiór wszystkich kompozycji Krzysztofa Olczaka angażujących środki elektroniczne – od tych wczesnych, zrealizowanych jeszcze techniką klasycznego studia, po najnowsze, wykorzystujące aktualne zdobycze technik cyfrowych.
Najwcześniejszym dziełem tego gatunku jest Etiuda na jedno złożenie miecha (1980), będąca oczywistym nawiązaniem do Etiudy na jedno uderzenie w talerz Włodzimierza Kotońskiego. Analogicznie do kompozycji Kotońskiego, w Etiudzie Olczaka jedynym źródłem materiału dźwiękowego jest szum wytworzony przy użyciu guzika spustowego powietrza podczas składania miecha akordeonu. Z dzisiejszego punktu widzenia utwór stanowi interesujące studium możliwości dostępnych na ówczesnym etapie rozwoju technologicznego. Do wczesnej twórczości elektronicznej, zrealizowanej już wczesną technologią cyfrową, zalicza się również Pneuma (1996). Dzieło to stanowi w dorobku kompozytora swoisty fenomen, powstało bowiem nie jako kompozycja autonomiczna, lecz jako muzyka do wernisażu gdańskiego rzeźbiarza Grzegorza Klamana.
W twórczości Krzysztofa Olczaka od lat silnie zaznaczają się zjawiska związane ze sferą intertekstualną – w szczególności cytaty i zapożyczenia. Nurt ten reprezentują Chanson na akordeon i środki elektroniczne (2008) oraz Acc2 na akordeon i taśmę (2020/2021). W pierwszym z nich wykorzystany został cytat z XVI-wiecznej pieśni Claudina de Sermisy. Drugi wykazuje w warstwie melodycznej zawoalowane związki z motywiką Für Elise Beethovena; nawiązanie to znajduje odbicie również w dedykacji (For E-la – utwór dedykowany gdańskiej akordeonistce Elżbiecie Rosińskiej).
Akordeon, ulubiony instrument kompozytora, pojawia się także w Jestem halucynacją 2 (2019/2022) – cyklu wokalnym napisanym do wierszy gdańskiej malarki, śpiewaczki i literatki Magdaleny Pfeifer. Jego partia w połączeniu z partią taśmy kreuje odrealniony świat, w którym zgodnie z poetyckim tekstem reprezentowany przez sopran podmiot liryczny poszukuje własnej tożsamości. Oniryczny nastrój kontynuowany jest w Dreaming (2022), najnowszej kompozycji albumu, prezentowanej tu w wersji na dwa oboje, fortepian i taśmę (wersja pierwotna przeznaczona była na dwa flety i fortepian, bez udziału elektroniki). Tytułowe śnienie odnosi się w tym przypadku do nadziei na szczęśliwszą przyszłość – uczucia, z którym wziąwszy pod uwagę czas powstania utworu, przypadający na okres pandemii, z pewnością wielu słuchaczy może się utożsamiać.
Od kompozycji na taśmę po połączenie kameralistyki z elektroniką; od muzyki autonomicznej po współdziałanie ze sztuką wizualną; od eksploracji potencjału brzmieniowego przekształceń jednego dźwiękowego zdarzenia po muzyczną grę z przeszłością poprzez zestawianie materiału autorskiego z zapożyczonym – zawarty w ramach albumu Dreaming zestaw utworów ukazuje szeroki wachlarz środków kompozytorskich, koncepcji artystycznych i źródeł inspiracji Krzysztofa Olczaka w ramach bliskiego mu gatunku muzyki elektroakustycznej.
Agata Krawczyk
Z bookletu płyty CD
Spis utworów:
- Acc2 for Accordion and Tape (2020/2021)
- Dreaming for Two Oboes, Piano and Tape (2022)
- Chanson for Accordion, Live Electronics and Tape (2008)
- Jestem halucynacją 2 for Soprano, Accordion, Live Electronics and Tape (2019/2022)
- Pneuma for Soprano and Tape (1996)
- Etude For a Single Bellows Close for Tape (1980)
Wykonawcy:
Elżbieta Rosińska Accordion (1)
Marta Różańska Oboes (2)
Izabela Paszkiewicz-Ginter Piano (2)
Paweł Zagańczyk Accordion (3, 4)
Zofia Kotlicka Soprano (4)
Monika Sendrowska
